Χωροταξία - Πολεοδομία

Εισάγετε το σχόλίο σας εδώ. Σας ευχαριστούμε.

Πολεοδομική και χωροταξική πολιτική

Η αποτυχία της ελληνικής πολιτείας, σε όλες της τις εκφάνσεις, να εφαρμόσει στην πράξη μια χωροταξική πολιτική που να υπερασπίζεται αποτελεσματικά το περιβάλλον και να προωθεί ταυτόχρονα την ανάπτυξη, είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού σε ολόκληρη τη χώρα.

Εκατομμύρια (κυριολεκτικά) αυθαίρετα και αυθαιρεσίες, εκ των οποίων δεκάδες χιλιάδες σε δάση και δημόσιες παραλίες, εκτεταμένη εκτός σχεδίου δόμηση που επιβαρύνει το περιβάλλον και πολλαπλασιάζει το κόστος των υποδομών, κράτος ανίκανο να χωροθετήσει δραστηριότητες που έχουν κάποια περιβαλλοντική επιβάρυνση (από τους χώρους επεξεργασίας των απορριμμάτων και τις τουριστικές επενδύσεις, μέχρι τα αιολικά πάρκα), καθώς το λεγόμενο «πολιτικό κόστος» υπερτερεί σε κάθε περίπτωση του δημοσίου συμφέροντος. Καθυστέρηση έγκρισης χωροθέτησης επενδύσεων, με τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος (κυρίως λόγω αποτροπής ή ματαίωσης επενδύσεων), λόγω διαφθοράς, ατολμίας και καθυστέρησης έκδοσης δικαστικών αποφάσεων. Πλασματική περιβαλλοντική προστασία με δικαστικές αποφάσεις που φτάνουν ακόμα και να υποκαθιστούν τον κανονικό νομοθέτη και αδιαφορία όλων των εξουσιών της πολιτείας (περιλαμβανόμενης και της δικαστικής), για την εκτεταμένη ανομία που κυριαρχεί στον πραγματικό κόσμο.

Η Δημοκρατική Συμμαχία πιστεύει ότι το πρώτο στάδιο για να διαμορφώσουμε μια νέα πολιτική χωροταξίας, η οποία θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην πραγματική προστασία του περιβάλλοντος και στην έξοδο της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας από το σημερινό αδιέξοδο, είναι η ουσιαστική παραδοχή της αποτυχίας της μέχρι σήμερα έμπρακτα εφαρμοζόμενης πολιτικής χωροταξίας και η διαμόρφωση μιας ευρύτερης συναίνεσης μεταξύ όλων των παραγόντων της πολιτείας, με διατήρηση του ορθού θεσμικού ρόλου της κάθε πλευράς, για μια νέα ρεαλιστική και αποτελεσματική (περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά), πολιτική χωροταξίας.

Οι στόχοι της νέας πολεοδομικής και χωροταξικής πολιτικής θα πρέπει να είναι η προσφορά άφθονης πολεοδομημένης γης εντός σχεδίου και ο περιορισμός της πολλαπλάσιας περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που προκαλούν τα αυθαίρετα και η εκτός σχεδίου δόμηση, άρση των εμποδίων στη χωροθέτηση των επενδύσεων, η προώθηση αστικών αναπλάσεων νέου τύπου, η αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ προστασίας του περιβάλλοντος και προστασίας της ιδιοκτησίας και η προώθηση ενός εθνικού σχεδίου ανάπτυξης υψηλής ποιότητας τουριστικής κατοικίας.

Άρση των εμποδίων στη χωροθέτηση των επενδύσεων

Τα εμπόδια που τίθενται από τις χωρικές πολιτικές (χωροταξική, πολεοδομική και περιβαλλοντική) στη χωροθέτηση των επενδύσεων είναι πολλά. Τα εμπόδια αυτά έχουν πέντε πηγές:

Ανεπάρκειες και προβλήματα της νομοθεσίας, Λανθασμένες, αντι-επενδυτικές επιλογές διαφόρων εγκεκριμένων σχεδίων, Έλλειψη σχεδίων, που προβλέπονται από τη νομοθεσία αλλά δεν έχουν εγκριθεί και χωρίς αυτά δεν επιτρέπεται η χωροθέτηση ορισμένων κατηγοριών επενδύσεων, Αντι-επενδυτικές πρακτικές όλων των επιπέδων της διοίκησης (με την έννοια των παρατυπιών και των αυθαίρετων αποφάσεων), Έλλειμμα πολιτικής βούλησης.

Ο τέταρτος και ο πέμπτος λόγος απορρέουν συχνά από ιδεοληψίες, ενώ ενίοτε συνδέονται και με διαφθορά. Οι πρώτοι τρείς λόγοι αποτελούν συνήθως την αιτία των αρνητικών για τις επενδύσεις αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας. Μερικές φορές αυτές οφείλονται επίσης σε ιδεοληψίες ή παρανοήσεις, αλλά στις περισσό­τερες περιπτώσεις οι αρνητικές δικαστικές αποφάσεις οφείλονται σε έναν από τους τρεις πρώτους λόγους.

Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων απαιτούνται αντίστοιχες δράσεις:

Αναμόρφωση νομοθεσίας. Επανεξέταση υφιστάμενων και βελτίωση τρόπου επίβλεψης και εκπόνησης μελλοντικών σχεδίων. Προώθηση σχεδίων που σήμερα προβλέπονται αλλά δεν υπάρχουν. Ριζική αναμόρφωση της διοίκησης (πρακτικών και νοοτροπιών, καθώς και συστημάτων ελέγχου της διοίκησης - «accountability»). Αλλαγή νοοτροπίας του ίδιου του πολιτικού συστήματος.

Τέτοιες αλλαγές θα αυξήσουν σημαντικά την ασφάλεια δικαίου και τη δυνατότητα αξιοποίησης των ακινήτων (τόσο των ιδιωτών όσο και του δημοσίου).

Επιπλέον, πρέπει να αντιμετωπιστούν και τα εμπόδια που απορρέουν από νομοθετικά πλαίσια και φορείς «μη χωρικού» χαρακτήρα που έχουν όμως καθοριστικό ρόλο στη χωροθέτηση των επενδύσεων. Κυρίως, πρόκειται για τη δασική νομοθεσία και την αρχαιολογική νομοθεσία (και τους αντίστοιχους φορείς). Απαιτείται ρεαλιστική προσέγγιση των εμποδίων που έχουν σήμερα αυτές τις πηγές, όχι με την έννοια της κατάργησης της αναγκαίας προστασίας δασών και αρχαιολογικών χώρων, αλλά προς την κατεύθυνση:

(α) της δημιουργίας ενός σαφούς και διαφανούς πλαισίου,

(β) μηχανισμών που θα παράγουν τις αναγκαίες αποφάσεις ή γνωμοδοτήσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα, και

(γ) αντιμετώπισης / άρσης ορισμένων νομοθετικών προβλέψεων που δεν έχουν σχέση με τη σημερινή πραγματικότητα (πχ. «δάση» που έχουν παύσει προ πολλού να υπάρχουν κλπ.).

Οριστικό τέλος στην νέα αυθαίρετη δόμηση οποιασδήποτε μορφής και είδους.

Η σημερινή τεχνολογία προσφέρει στην πολιτεία τη δυνατότητα να θέσει τέλος σε οποιαδήποτε μορφή αυθαίρετης δόμησης οποιουδήποτε είδους και μορφής. Η μέθοδος που προτείνει η Δημοκρατική Συμμαχία για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός είναι απλός και έχει εξαιρετικά χαμηλό κόστος. Ξεκινά από την τακτική (π.χ. ανά τρίμηνο), δορυφορική καταγραφή όλων των κτισμάτων που υπάρχουν στον ελληνικό χώρο και την παρακολούθηση από μια κεντρική κρατική υπηρεσία όλων των νέων κτισμάτων και οικοδομών οποιουδήποτε είδους και την ηλεκτρονική παραβολή με τα προβλεπόμενα από τις νέες άδειες που εκδίδονται (οι νέες άδειες μπορεί να παραδίδονται μαζί με την κατάλληλη ηλεκτρονική τους αποτύπωση, έτσι ώστε η σύγκριση να γίνεται ηλεκτρονικά με ελάχιστο κόστος). Κάθε νέα αυθαίρετη δόμηση κατεδαφίζεται αυτόματα, κατ' απόλυτη προτεραιότητα χωρίς καμία καθυστέρηση με ταχύτατες διαδικασίες και συνεπάγεται ταυτόχρονα εξαιρετικά υψηλά πρόστιμα κατεδάφισης. Καμία ρύθμιση για παλαιότερα αυθαίρετα δεν γίνεται πριν να εξασφαλιστεί ότι το νέο σύστημα αποδίδει και ότι επιτυγχάνει ουσιαστικό μηδενισμό των νέων αυθαιρέτων.

Αντιμετώπιση των πολύ μεγάλων καθυστερήσεων στην έγκριση των σχεδίων

Καθίσταται απόλυτα αναγκαία η αντιμετώπιση, δηλαδή η ριζική μείωση, των πολύ μεγάλων καθυστερήσεων που παρατηρούνται στην έγκριση χωρικών (και κυρίως πολεοδομικών) σχεδίων. Τα σχέδια αυτά είναι αναγκαία τόσο για τις επενδύσεις όσο και για την οικιστική ανάπτυξη και αξιοποίηση της έγγειας περιουσίας των πολιτών. Οι καθυστερήσεις έχουν τις εξής πηγές:

Περίπλοκο νομοθετικό πλαίσιο που προβλέπει πολύ μεγάλο αριθμό επάλληλων ή αλληλεξαρτημένων σχεδίων (με αποτέλεσμα τη «μεταφορά» καθυστερήσεων από το ένα στο άλλο σχέδιο). Τεράστιες αδυναμίες των οργάνων παρακολούθησης και έγκρισης της εκπόνησης των σχεδίων. Προβληματική σχέση μεταξύ των κύριων πολεοδομικών σχεδίων (κυρίως μεταξύ του υπερκείμενου Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου / Σχεδίου Χωρικής Οργάνωσης και Ανάπτυξης Ανοικτής Πόλης και της υποκείμενης Πολεοδομικής Μελέτης). «Πληθωρισμός» των προδιαγραφών των σχεδίων, που έχει ως συνέπεια την επιμήκυνση του χρόνου εκπόνησής τους για τη συλλογή πληροφοριών και σύνταξη αναλύσεων που είναι περιττές. Έλλειψη σχεδιαστικών υποδομών (κυρίως Κτηματολογίου και οργανωμένων πληροφοριακών συστημάτων).

Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων απαιτούνται αντίστοιχες δράσεις, όπως:

Απλούστευση και κωδικοποίηση νομοθεσίας,

Μεταρρύθμιση του συστήματος και αναμόρφωση των οργάνων παρακολούθησης και έγκρισης των σχεδίων, Αναμόρφωση του συστήματος πολεοδομικού σχεδιασμού (απαιτείται αντιστροφή του τρόπου έγκρισης: τα λιγότερα (300-600) ΓΠΣ πρέπει να εγκρίνονται με προεδρικό διάταγμα, και οι πολυάριθμες Πολεοδομικές Μελέτες (περί τις 6.000) με αποφάσεις (κυρίως περιφερειάρχη), σε αντίθεση με ότι ισχύει σήμερα, Απλούστευση και «κούρεμα» των προδιαγραφών των σχεδίων, Δημιουργία σχεδιαστικών υποδομών (αναγκαστικά σταδιακή για το Κτηματολόγιο, αλλά τα πληροφοριακά συστήματα μπορούν να δημιουργηθούν σε μικρό χρόνο και με μικρό κόστος)

Προώθηση αστικών αναπλάσεων νέου τύπου:

Οι αναπλάσεις που βασίζονται απλώς σε πεζοδρομήσεις, δημιουργία χώρων πρασίνου ή και τα δύο, είναι παρωχημένες και δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα πολλαπλά προβλήματα της Αθήνας και των μεγαλύτερων πόλεων της Ελλάδας. Απαιτούνται τελείως νέου τύπου αναπλάσεις (του είδους που στο διεθνή χώρο ονομάζονται «αστική αναγέννηση» / "urban regeneration"). Αναπλάσεις που θα έχουν ταυτόχρονα περιβαλλοντικές, πολεοδομικές, κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις. Εξυπακούεται ότι η αναλογία εμπλοκής των παραπάνω παραμέτρων μπορεί να διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Στην κατεύθυνση αυτή μπορούν να ομαδοποιηθούν σε δύο βασικά είδη:

(α) «αμυντικές» αναπλάσεις, εστιασμένες στην αντιμετώπιση προβλημάτων των πιο πάνω κατηγοριών, και

(β) «επιθετικές» αναπλάσεις, εστιασμένες στην αξιοποίηση ευκαιριών, κυρίως αναπτυξιακού χαρακτήρα.

Για την προώθηση τέτοιων νέου τύπου αναπλάσεων (που, σημειωτέον, απαιτούνται επειγόντως), πρέπει:

Να παύσει η μονομερής και αποκλειστική εστίαση του ΥΠΕΚΑ και άλλων φορέων (δήμων κ.λπ.) στις πεζοδρομήσεις Να δημιουργηθεί το πλαίσιο (νομικό και πολιτικό που σήμερα λείπει) για τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων (μεγάλων, όπως τα τραπεζικά, αλλά και μικρών, όπως αυτά που διαθέτουν οι μικροϊδιοκτήτες ακινήτων), στις αναπλάσεις, δεδομένου ότι τα δημόσια κεφάλαια δεν επαρκούν κατά κανένα τρόπο για τις απαιτούμενες εκτεταμένες και πολυδιάστατες αναπλάσεις, Να παύσουν να κυριαρχούν οι ιδεοληψίες που χαρακτηρίζουν σήμερα τη διοίκηση και σε μεγάλο μέρος του πολιτικού προσωπικού σχετικά με το χαρακτήρα των αναπλάσεων.

Αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ προστασίας του περιβάλλοντος και προστασίας της ιδιοκτησίας.

Πρόκειται για δύο αγαθά που, σύμφωνα με το Σύνταγμα, προστατεύονται εξίσου, αλλά στη πράξη η ισορροπία μεταξύ τους έχει συχνά αλλοιωθεί (παραδείγματα: η μακροχρόνια, συχνά επί δεκαετίες, δέσμευση ιδιοκτησιών για δημιουργία κοινοχρήστων χώρων, χωρίς ουσιαστική αποζημίωση των ιδιοκτητών). Πέρα από τη διακοπή τέτοιων πρακτικών (που συνηθέστερα ασκούνται από την τοπική αυτοδιοίκηση), θα πρέπει να θεσμοθετηθούν μηχανισμοί πολιτικής γης αντισταθμιστικού χαρακτήρα που θα μειώνουν τη μονομερή επιβάρυνση ορισμένων ιδιοκτησιών λόγω των (ορθών, ενδεχομένως, από την άποψη του δημόσιου συμφέροντος) επιλογών του σχεδιασμού. Κάτι τέτοιο, πέρα από τη συμβολή στην ίση μεταχείριση των πολιτών, θα μειώσει και τις αντιδράσεις στο σχεδιασμό και θα διευκολύνει την ουσιαστική εφαρμογή του.

Δασικές εκτάσεις & δάση

Η προστασία και ανάπτυξη των δασών, από πλευράς πολιτικής χωροταξίας, απαιτεί μια τελείως άλλη προσέγγιση, από αυτή που μέχρι σήμερα είχαμε υιοθετήσει. Σύμφωνα με το Σύνταγμα δεν είναι πλέον επιτρεπτή η παραχώρηση ή με οποιονδήποτε τρόπο διάθεση δασικών εκτάσεων και δασών (ανεξάρτητα αν είναι δημόσιες ή ιδιωτικές), για οικιστική ανάπτυξη. Το δεδομένο αυτό έχει πολλαπλασιάσει τις καταστροφές των δασών, την άναρχη νόμιμη και αυθαίρετη δόμηση και τη διαφθορά σε επίπεδο εμπλεκομένων υπηρεσιών. Ιδίως με δεδομένο ότι μεγάλο μέρος των «δασικών εκτάσεων» δεν είναι (και λόγω μορφολογίας του εδάφους δεν μπορούν ποτέ να γίνουν) δάση, ενώ άλλες εκτάσεις ονομάζονται δάση ενώ έχουν πλήρως οικοδομηθεί εδώ και πολλές δεκαετίες.

Επιβάλλεται συνεπώς πρώτιστα ο προσδιορισμός του χρόνου βάσης για τον χαρακτηρισμό του δασικού ή άλλου χαρακτήρα των εκτάσεων, που πρέπει να γίνει με την τροποποίηση του Συντάγματος. Η Δημοκρατική Συμμαχία θα προτείνει να θεσπιστεί στην επόμενη Συνταγματική αναθεώρηση ως χρόνος βάσης το 1975, που υπάρχουν ασφαλή και ευανάγνωστα αεροφωτογραφικά στοιχεία.

Τουριστική Κατοικία

Η Δημοκρατική Συμμαχία θα προτείνει επίσης να θεσμοθετηθεί σε Συνταγματικό επίπεδο η δυνατότητα «Οργανωμένης Ανοικοδόμησης Τουριστικής Κατοικίας», ως επιτρεπτή επέμβαση, σε κάποιες κατηγορίες αγροτικών, χορτολιβαδικών ή δασικών εκτάσεων (με απόλυτη εξαίρεση το δάσος αυτό καθ' εαυτό), με παράλληλη αναγκαστική θεσμοθέτηση μετεξέλιξης πολλαπλάσιας έκτασης δασικών, γεωργικών ή άλλων εκτάσεων (τουλάχιστον δεκαπλάσιες), σε καθ' εαυτό δάσος, που θα αποτελεί απαράβατη προϋπόθεση της οικιστικής ανάπτυξης και θα γίνεται με δαπάνες των ιδιοκτητών των νέων τουριστικών κατοικιών. Η μετεξέλιξη αυτή μπορεί να αποτελέσει προϋπόθεση (αντιπαροχή) της δυνατότητας και της άδειας οικιστικής Ανάπτυξης. Ταυτόχρονα θα η Δημοκρατική Συμμαχία θα προτείνει δραστικό περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης, η οποία επιβαρύνει πολλαπλάσια το περιβάλλον σε σχέση με την οργανωμένη δόμηση. Να δημιουργηθούν δηλαδή ταυτόχρονα νέα «τουριστικά χωριά» (όχι μεμονωμένα σπίτια) και πολύ περισσότερα νέα δάση. Κάτι που και περιβαλλοντικά είναι αναγκαίο μια που η απλή υπεράσπιση των δασών από τις καταστροφές λόγω άναρχης οικιστικής επέκτασης και μαζικών δασικών πυρκαγιών που θα επιδεινωθούν λόγω κλιματικών αλλαγών, δεν αρκεί. Τα δάση πρέπει να αυξηθούν δραστικά σε έκταση.

Όλες οι παραπάνω προτάσεις, σε συνδυασμό και με εκείνες που προβλέπονται στις θέσεις της Δημοκρατικής Συμμαχίας για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου (π.χ. άμεση δρομολόγηση της οριοθέτησης και προσδιορισμού των δημοσίων εκτάσεων), θα ξεκαθαρίσουν το καθεστώς των προστατευμένων περιοχών, θα ξεκαθαρίσουν τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των πολιτών και του δημοσίου, θα αποδυναμώσουν την «παράνομη» εμπλοκή των δασικών και άλλων υπηρεσιών στις διαδικασίες και την εξ αυτής διαφθορά αλλά και θα δημιουργήσουν ασφάλεια δεδομένων για τις σκοπούμενες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Στόχος και αποτέλεσμα η ανάπτυξη, με παράλληλη -όχι απλώς προστασία, αλλά και βελτίωση- του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.

Αναζήτηση:Λέξη Κλειδί από εως

Ταξινόμηση ανά: Ημερομηνια δημοφιλή

Όνομα: *	Μήνυμα: *
Το πεδίο δημοσιεύεται	Το πεδίο δημοσιεύεται
Επώνυμο:
Το πεδίο δεν δημοσιεύεται
E-mail: *
Το πεδίο δεν δημοσιεύεται
Πληκτρολογήστε τους χαρακτήρες
* Υποχρεωτικά πεδία
Στην ενότητα «Προσυνεδριακός Διάλογος» δεν δημοσιεύονται σχόλια που περιέχουν υβριστικούς ή προσβλητικούς χαρακτηρισμούς. Επίσης δεν δημοσιεύονται πολλαπλές δημοσιεύσεις του ιδίου αποστολέα, με ίδιο ή παρόμοιο περιεχόμενο όπως και σχόλια που δεν έχουν σχέση με την συγκεκριμένη θεματολογία. Tο σχόλιο σας μπορεί να περιέχει μέχρι 4000 χαρακτήρες και θα αναρτηθεί το αργότερο εντός 48 ωρών από την ώρα που θα το καταχωρήσετε. Σας ευχαριστούμε για τη συμμετοχή.