Πρόεδρος

Η πρόεδρος της Δημοκρατικής Συμμαχίας Ντόρα Μπακογιάννη, μίλησε σήμερα στο συνέδριο του Κόμματος των Ευρωπαίων Φιλελευθέρων, Δημοκρατών και Μεταρρυθμιστών (ELDR), που πραγματοποιείται στο Παλέρμο της Ιταλίας, με θέμα: «Ενίσχυση του ενιαίου νομίσματος της Ευρώπης. Ποιο το μέλλον του ευρώ;».

Η Ντόρα Μπακογιάννη αναφερόμενη στη μελλοντική οικονομική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης τόνισε: «Πρώτον, πρέπει να διατηρήσουμε τον πληθωρισμό υπό έλεγχο. Αυτή όμως δεν είναι η άμεση απειλή. Ο κίνδυνος είναι να δημιουργηθεί μια αυστηρή νομισματική πολιτική που θα προωθεί τον αποπληθωρισμό στο νότιο τμήμα της νομισματικής Ένωσης. Θα πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία. Ακόμη κάτι τέτοιο δεν έχει επιτευχθεί.

Δεύτερον, πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι τα δημόσια οικονομικά θα ελέγχονται συνεχώς. Αυτό μπορεί πλέον να γίνει μέσω των πολιτικών που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο συνδυασμός των κοινών δομών φορολογικής διακυβέρνησης και μπλε και κόκκινων ευρωομολόγων, είναι αρκετός για να εξασφαλίσει ότι θα επιτύχουμε και θα διατηρήσουμε τη σταθερότητα και τα λογικά επιτόκια στις αγορές ομολόγων, αν και το «εύκολο χρήμα» του παρελθόντος δεν θα είναι διαθέσιμο στο προβλέψιμο μέλλον».

Ακολουθεί η ομιλία της Ντόρας Μπακογιάννη:

«Είναι τιμή μου να απευθύνομαι σε ένα τόσο εξέχον κοινό. Με πολλή χαρά βρίσκομαι σήμερα εδώ, ανάμεσα σε φίλους φιλελεύθερους και δημοκράτες από όλη την Ευρώπη. Για το δικό μας κόμμα, τη Δημοκρατική Συμμαχία, σήμερα είναι μια ξεχωριστή ημέρα. Σήμερα γινόμαστε πλήρες μέλος του ELDR. Είμαστε μια αξιόπιστη, φιλελεύθερη δύναμη στην Ελλάδα, που βασίζεται στις αρχές της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής ελευθερίας της φιλελεύθερης σκέψης. Γι' αυτό, είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με τα μέλη του ELDR για να μεταφέρουμε την αρχή της ελευθερίας έμπρακτα στην πολιτική, την οικονομία και όλους τους άλλους τομείς της κοινωνίας στην Ευρώπη..

Μελετώντας την ιστορία των νομισμάτων, μπορεί κανείς να εξάγει ένα αναμφισβήτητο συμπέρασμα. Όταν διαφορετικές επικράτειες μοιράζονται το ίδιο νόμισμα, μοιράζονται και τις συνέπειες των οικονομικών πολιτικών που ασκεί η κάθε μια.

Στην αρχαιότητα, όταν ένας Ρωμαίος Αυτοκράτορας υποτιμούσε το νόμισμα, ουσιαστικά φορολογούσε πολίτες από την Βρετανία μέχρι τη Συρία. Ο δικός μας οικονομικός αυτοκράτορας σήμερα ονομάζεται Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και όταν δημιουργήσαμε το Ευρώ, συμφωνήσαμε ότι δεν θα μπορεί να υποτιμά το νόμισμα. Παρ' όλα αυτά δεν σκεφτήκαμε επαρκώς, τα υπόλοιπα οικονομικά προβλήματα της κοινής μας περιπέτειας και μια που πληρώνουμε όλοι το τίμημα, τώρα είναι επιτέλους η ώρα να το μελετήσουμε με σοβαρότητα.

Από την εισαγωγή του Ευρώ, ο αυτοκράτορας δεν έχει υποτιμήσει το νόμισμα, παρ' όλα αυτά το Ευρώ αντιμετωπίζει σήμερα μια κρίση, της οποίας το μέγεθος δεν είχε προβλέψει κανείς. Πώς εξηγείται αυτό;

Ο μέσος πολίτης των βορείων χωρών ΑΑΑ πιστεύει πως ο μόνος λόγος είναι η ανηθικότητα των Νοτίων. Κατάγομαι από μια χώρα που πληρώνει το τίμημα κακών φορολογικών πολιτικών και σίγουρα δεν μπορώ να αμφισβητήσω το θεμιτό της εξήγησης αυτής. Αν δούμε όμως τη Ισπανία και την Ιρλανδία η εξήγηση αυτή δεν αρκεί. Είναι λανθασμένη. Η Ισπανία σήμερα, έχει λιγότερο δημόσιο χρέος από τη Γερμανία και βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση. Η Ιρλανδία ήταν ο πρωταθλητής του χαμηλού χρέους, αλλά όπως φάνηκε, αυτό δεν ήταν αρκετό.

Μια δεύτερη, εξήγηση, επίσης θεμιτή, σχετίζεται με την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία. Είναι ευρέως γνωστό στους οικονομολόγους, ότι καμία νομισματική ένωση δεν μπορεί να επιβιώσει απέναντι σε μεσο- και μακροπρόθεσμη απόκλιση στον τομέα της ανταγωνιστικότητας. Αυτό το αγνοούν εντελώς οι περισσότερες Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και αρχές εδώ και μια δεκαετία. Δεν το είχε προβλέψει δε κανείς, στις συνθήκες που εγκαθίδρυσαν τη νομισματική ένωση. Οι Ευρωπαϊκές αρχές αγνόησαν παντελώς την απόκλιση μεταξύ βορρά και νότου, αν και ήταν πρόδηλο από τα ελλείμματα των ισολογισμών.

Το 2008, σε μια περίοδο που το τρέχον Ελληνικό εξωτερικό έλλειμμα βρισκόταν στο τρομακτικό επίπεδο του 14,5% του ΑΕΠ, ο Σοσιαλιστής προκάτοχος του Όλι Ρεν, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαβεβαίωνε τους Έλληνες πολίτες ότι «η Ελληνική οικονομία είναι σε καλύτερο επίπεδο από την υπόλοιπη Ευρωζώνη που βρίσκεται σε ύφεση». Προφανώς έκανε λάθος.

Τελείωσαν λοιπόν οι λόγοι που μας οδήγησαν στην παρούσα δυσχέρεια; Φοβούμαι πως όχι. Υπάρχει ένας ακόμη λόγος που δεν συζητείται πολύ στους οικονομικούς κύκλους, γιατί εάν συζητηθεί απειλείται η ουσία της ύπαρξης τους. Το «ιερό» μπόνους. Ο λόγος είναι η παροχή ρευστού. Αυτό σήμερα δεν, και επαναλαμβάνω, δεν ελέγχεται από την ΕΚΤ. Ο νομισματικός αυτοκράτορας δεν είναι μόνος. Έτσι όπως λειτουργεί το σύστημα σήμερα και όπως λειτουργούσε την τελευταία δεκαετία, οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να παράξουν χρήμα, και έχουν παράξει υπέρογκα χρηματικά ποσά που κανείς ποτέ δεν υπολόγισε. Αυτό το φτηνό χρήμα μπήκε στην Ισπανική και Ιρλανδική οικονομία και δημιούργησε ένα τεράστιο και παράλογο μπουμ στον κτηματομεσιτικό τομέα, που πλέον κατέρρευσε.

Όταν ήμουν Δήμαρχος Αθηναίων χρειάστηκε να πάρω δάνειο για να πληρωθούν τα δημόσια έργα στην πόλη, καθώς προετοιμαζόμασταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, του 2004. Ξέρετε ποιό είναι το επιτόκιο σήμερα για αυτό το δάνειο; 2%. Ξέρετε ποιός ήταν ο δανειστής; Η Dexia Credit Local. Υπήρχε διαθέσιμο εύκολο χρήμα γιατί το χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορούσε να αυξάνει την παροχή ρευστού, χωρίς να το ελέγχει κανείς. Κανείς !

Πώς μπορούμε λοιπόν να ενισχύσουμε το ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης για το μέλλον; Μακροπρόθεσμα πρέπει να δουλέψουμε και στα τέσσερα μέτωπα που σας ανέφερα.

Πριν αναφερθώ στα συγκεκριμένα θέματα που έθιξα, πρέπει να τονίσω το προφανές. Η νομισματική ένωση είναι κυρίως και κατά πρώτο λόγο πολιτικό εγχείρημα. Όταν αποφασίσαμε ότι η ΕΚΤ δεν θα αποτελεί την τελευταία δυνατότητα δανεισμού των κρατών μελών, αφαιρέσαμε ένα ισχυρό μέσο που είχαν τα κράτη όταν εξέδιδαν ομόλογα: τη δυνατότητα του Ρωμαίου αυτοκράτορα να υποτιμά το νόμισμα.

Η μόνη λύση που απέμεινε, όταν ένα κράτος σώρευε χρέος, είναι ο αποπληθωρισμός. Μια λύση τόσο δύσκολη πολιτικά, που οι αγορές αμφιβάλλουν ότι μπορεί να επιτευχθεί. Με ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης να έχει σωρεύσει υψηλό χρέος, και τις πολιτικές δυσκολίες του αποπληθωρισμού που φαίνονται σήμερα περισσότερο από ποτέ, δημιουργήθηκε μια κρίση εμπιστοσύνης προς το Ευρώ, που ουσιαστικά αποτελεί κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στο κοινό πολιτικό μας εγχείρημα.

Η κρίση αυτή έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει την πραγματική οικονομία. Ο χρόνος διαπραγμάτευσης μιας λύσης τελείωσε. Τα πιθανά οφέλη ενός καλύτερου συμβιβασμού για τις βόρειες χώρες είναι ήδη πολύ μικρά, αν συγκριθούν με τη ζημιά που έχει γίνει συνολικά στην Ευρωπαϊκή οικονομία. Στην Ελλάδα, που βρίσκεται στην πιο δύσκολη κατάσταση, η απώλεια της αξιοπιστίας έχει σταματήσει κάθε οικονομική δραστηριότητα και οι οικονομία καταρρέει. Εκτός Ελλάδας, οι συνέπειες φαίνονται παντού.

Εάν δεν ανακτηθεί η εμπιστοσύνη στο Ευρώ, οι χώρες αυτές δεν θα μπορέσουν να βγουν από την παγίδα που έχουν πέσει. Είναι επιτέλους ώρα να εξευρεθεί μια τελική, συνολική λύση που θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στο Ευρώ και στο Ευρωπαϊκό εγχείρημα. Αυτό σημαίνει φορολογική πειθαρχία, κάτι που δεν είναι πολύ αρεστό στο Νότο. Σημαίνει επίσης περισσότερη Ευρώπη, κάτι που δεν είναι αρεστό στο Βορρά. Είναι δύσκολο, η άλλη λύση όμως είναι να κοιτάξουμε την άβυσσο κατάματα.

Πρώτον, πρέπει να διατηρήσουμε τον πληθωρισμό υπό έλεγχο. Αυτή όμως δεν είναι η άμεση απειλή. Ο κίνδυνος είναι να δημιουργηθεί μια αυστηρή νομισματική πολιτική που θα προωθεί τον αποπληθωρισμό στο νότιο τμήμα της νομισματικής Ένωσης. Θα πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία. Ακόμη κάτι τέτοιο δεν έχει επιτευχθεί.

Δεύτερον, πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι τα δημόσια οικονομικά θα ελέγχονται συνεχώς. Αυτό μπορεί πλέον να γίνει μέσω των πολιτικών που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο συνδυασμός των κοινών δομών φορολογικής διακυβέρνησης και μπλε και κόκκινων ευρωομολόγων, είναι αρκετός για να εξασφαλίσει ότι θα επιτύχουμε και θα διατηρήσουμε τη σταθερότητα και τα λογικά επιτόκια στις αγορές ομολόγων, αν και το «εύκολο χρήμα» του παρελθόντος δεν θα είναι διαθέσιμο στο προβλέψιμο μέλλον.

Τα άλλα δύο θέματα που σας ανέφερα είναι σίγουρα αυτά που αποτελούν τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Η διαφορά στην ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία θα δημιουργηθεί ξανά ανάμεσα στα κράτη μέλη, εάν δεν χαράξουμε συγκεκριμένες πολιτικές για να το αποφύγουμε. Μέχρι στιγμής αυτές οι πολιτικές δεν υπάρχουν.

Η νεκρή πια, στρατηγική της Λισσαβόνας ήταν μια τεράστια αποτυχία. Η Στρατηγική 2020 φοβούμαι πως μοιάζει περισσότερο με Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Είναι φορτωμένη με ευχές και αλλά πολύ στεγανή και παρωχημένη, όταν τα Χριστούγεννα θα έχουν περάσει.

Ο κοινός προϋπολογισμός που πρέπει σήμερα να επιδιώξουμε (παρά την προφανή ύπαρξη των οικονομιών κλίμακας, εάν επιλέξουμε μια πιο κεντρογενή Ευρωπαϊκή προσπάθεια) είναι μικροσκοπικός και οικονομικά ασήμαντος. Σε κάθε ένωση η τάση της συγκέντρωσης της καινοτομίας σε συγκεκριμένους τομείς και περισσότερο στο κέντρο παρά στην περιφέρεια, δεν αντιμετωπίζεται.

Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μπορούν και θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας αρχικά, αλλά μακροπρόθεσμα ο ρυθμός καινοτομίας στις διάφορες χώρες θα υπερισχύσει και θα αρχίσει πάλι η απόκλιση.

Δεν μπορούμε να έχουμε μια οικονομική και νομισματική ένωση με έναν κοινό προϋπολογισμό που στηρίζεται από το 1% του ΑΕΠ. Ένα τέτοιο σχήμα δεν θα επιβιώσει. Μακροπρόθεσμα θα χρειαστούμε πολύ υψηλότερο προϋπολογισμό, ένα μεγάλο τμήμα του οποίου θα δοθεί στην καινοτομία. Κάτι τέτοιο θα είναι προς όφελος όλων, γιατί θα διατηρήσει την ανταγωνιστικότητα της Ένωσης, ως συνόλου στην παγκόσμια αγορά. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος, εάν θέλουμε να διατηρήσουμε την μοναδική μας θέση και το Ευρωπαϊκό μοντέλο σε αυτόν το νέο κόσμο. Πώς αλλιώς θα ανταγωνιστούμε σε έναν κόσμο, στον οποίο τρία δις. καταναλωτές και παραγωγοί θα μπουν στην παγκόσμια αγορά τις επόμενες τρείς δεκαετίες

Τέλος, για το θέμα της παροχής ρευστού, οι νέοι οικονομικοί κανονισμοί και η απόφαση για ανακεφαλαιοποίηση των Ευρωπαϊκών Τραπεζών έχουν σαφώς βελτιώσει την κατάσταση. Παρ' όλα αυτά δεν ελέγχουμε ακόμη πλήρως την παροχή ρευστού. Η καινοτομία στον χρηματοπιστωτικό τομέα τις τελευταίες δεκαετίες κατέστησε σαφές, ότι δεν μπορούμε καν να την υπολογίσουμε σωστά, εάν τελικά αποφασίσουμε –όπως και θα έπρεπε- να συμπεριλάβουμε όλα τα νέα χρηματοπιστωτικά εργαλεία. Χρειάζεται λοιπόν πολλή προσπάθεια, έρευνα και χάραξη πολιτικής στον τομέα αυτό. Υπάρχει χρόνος, μια που το πρόβλημα είναι μακροπρόθεσμο, αλλά θα πρέπει όντως να ξεκινήσει μια συζήτηση περί αυτού.

Η δημιουργία ενός νομίσματος για μια αγορά 400 ή 500 εκατομμυρίων ανθρώπων, που θα μπορεί να χρησιμοποιείται παγκοσμίως, θα βασίζεται σε μια ισχυρή και αναπτυσσόμενη οικονομία του Ευρώ και θα στηρίζει ζωντανές, ενεργές και ευημερούσες κοινωνίες, αποτελεί σκοπό ζωής. Έχουμε κάνει λάθη και η χώρα μου - πιο πολύ από άλλες- πληρώνει το τίμημα, κυρίως –αλλά όχι μόνο- λόγω των αδυναμιών μας. Μπορούμε και πρέπει να μάθουμε από τα λάθη μας. Μπορούμε κα πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά και να μπούμε στην επόμενη φάση του ευγενούς Ευρωπαϊκού ιδεώδους. Έχουμε επιτύχει πάρα πολλά που οι νεότερες γενιές θεωρούν δεδομένα, αν και δεν θα έπρεπε. Επιτύχαμε ειρήνη, ελευθερία, ασφάλεια και οικονομική ευημερία. Τώρα πρέπει να τα υπερασπιστούμε, αποδεικνύοντας ότι είμαστε έτοιμοι να κάνουμε το επόμενο, μεγάλο βήμα προς τα εμπρός. Η Ευρώπη, όπως και η χώρα μου, έχει κάνει πολύ μακρύ ταξίδι για να παραιτηθεί τώρα. Θα επιμείνουμε».

Η Δημοκρατική Συμμαχία μετά την ομόφωνη απόφαση του Πολιτικού Συμβουλίου των Ευρωπαίων Φιλελευθέρων Δημοκρατών και Μεταρρυθμιστών (ELDR), έγινε σήμερα το 56ο μέλος της τρίτης μεγαλύτερης πολιτικής δύναμης της Ευρώπης.